سوال:
آیا امام زمان(عج) به شهادت میرسند یا به مرگ طبیعی از دنیا میروند؟
آیا این روایت درسته که ائمه همه یا شهید می شوند یا با زهر کشته می شوند؟
پاسخ:
قرآن می فرماید: "هر نفسی مرگ را می چشد
1- ام سلمه از پیامبر
خدا (ص) چنین نقل می‌کند: مهدی از خاندان من و از فرزندان فاطمه است.... او در
میان مردم به سنت پیامبرشان عمل می‌کند، پس هفت سال درنگ می‌کند و آن گاه از دنیا
می‌رود و مسلمانان بر او نماز می‌گزارند.[2 2- در
روایتی که در تفسیر آیه شریفه: "ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ
عَلَیهِم"[3]؛ پس از [چندی] دوباره شما را بر آنان چیره می‌کنیم، از امام
صادق (ع) نقل شده چنین آمده است: [منظور] خروج [امام] حسین(ع) با هفتاد تن از یارانش [در زمان رجعت
است] در حالی که کلاه‌خودهای زرینی که دو رو دارد بر سر دارند و اعلام کنندگانی به
مردم برسانند: این حسین است که خارج شده است، تا آن جا که مؤمنان هیچ شک و تردید
درباره او نکنند و بدانند که او دجّال و شیطان نیست، و او است حجّت قائم [به حق]
در میان شما و چون معرفت به این که آن حضرت همان حسین (ع) است در دل‌های شیعیان
استقرار یافت، حضرت حجّت را مرگ فرا می‌رسد و کسی که آن جناب را غسل می‌دهد و کفن
و حنوط می‌کند و به خاک می‌سپارد همان حسین [بن علی خواهد بود.
جز وصی و امام هیچ کس متصدّی [کار کفن و دفن] وصی نشود.[4]
3- در روایت دیگری نیز
امام صادق (ع) در پاسخ به این پرسش که اولین کسی که به دنیا رجعت خواهد کرد چه کسی
است می‌فرماید: [امام] حسین (ع) در پی قائم (ع) خروج می‌کند...
حسین (ع) به همراه آن گروه از یارانش که با او به شهادت رسیدند، به
پیش می‌آید در حالی که هفتاد پیامبر او را همراهی می‌کنند، آن گونه که به همراهی
موسی بن عمران فرستاده شدند. قائم (ع) انگشتر خود را به او واگذار می‌کند. پس حسین
(ع) نخستین کسی است که عهده‌دار غسل و کفن و حنوط آن حضرت می‌شود و ایشان را در
قبر خود قرار می‌دهد.[5]
از دسته ا‌ی دیگری از روایات استفاده می‌شود که آن حضرت به شهادت
خواهند رسید:
1. از امام حسن مجتبی (ع) روایت شده است:
"به خدا سوگند، پیامبر خدا با ما پیمان بسته است که این امر [امامت] را
دوازده تن امام از فرزندان علی و فاطمه به دست خواهند گرفت و هیچ کدام از ما
نیست، مگر این که مسموم یا کشته می‌شود".[6]
2. امام صادق (ع) نیز در این باره می‌فرماید:
"به خدا قسم هیچ‌یک از ما نیست، مگر این که کشته شده و به شهادت می‌رسد.[7]
3. از امام رضا (ع) نیز مشابه همین تعبیر،
روایت شده است.[8]
با توجه به این دو دسته روایات اظهار نظر صریح و قطعی در مورد چگونگی
وفات امام‌مهدی (ع) مشکل به نظر می‌رسد.
اما با توجه به این که رابطه بین مرگ و شهادت عموم و خصوص مطلق است،
یعنی مرگ اعم از مردن طبیعی و شهادت است و شهادت نیز نوعی از مرگ است نه خارج ار
آن، از این رو می توان روایات دست? اول را حمل بر شهادت نمود و تعارض ظاهری را رفع
نمود چون روایات دست? اول در مقام بیان اصل مرگ هستند نه کیفیت آن.
[1]. آل عمران، 185.
[2]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 104، ح
39.
[3]. اسراء، 6.
[4]. کلینی، الکافی، ج 8، ص 250، همچنین ر. ک:
بحارالانوار، ج 53، ص 94، ح 103.
[5]. بحارالانوار، ج 53، ص 103، ح 130.
[6]. بحارالانوار، ج 27، ص 217، ح 19.
[7]. همان، ص 209، ح 7.
[8]. همان، ص 214، ح 16.
